FACT-CHECK: राहुल गांधींनी संविधानाचे सर्व श्रेय एकट्या महात्मा गांधीना दिले का?

विरोधी पक्ष नेते राहुल गांधी यांनी कथित मतचोरीचा मुद्दा उपस्थित करत बिहारमध्ये ‘मतदार हक्क यात्रा’ सुरू केली आहे. याच पार्श्वभूमीवर एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे ज्यामध्ये राहुल गांधी ‘महात्मा गांधींनी संविधान बनवले’ असे म्हणतात. या क्लिपवरून दावा केला जात आहे की, राहुल गांधी यांनी संविधाननिर्मितीचे सर्व श्रेय केवळ महात्मा गांधींना दिले. 

फॅक्ट क्रेसेंडोच्या वाचकांनी हा व्हिडिओ आमच्या व्हॉटसअॅप फॅक्टलाईन क्रमांकवर (9049053770) पाठवून फॅक्ट-चेक करण्याची विनंती केली.

पडताळणीअंती कळाले की, व्हायरल व्हिडिओ अर्धवट आहे. मूळ भाषणामध्ये राहुल गांधींनी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचेसुद्धा नाव घेतले होते.

काय आहे दावा ?

व्हायरल व्हिडिओमध्ये राहुल गांधी भाषणादरम्यान ‘महात्मा गांधी यांनी संविधान बनवले’ असे म्हणतात.

युजर्स हा व्हिडिओ शेअर करताना कॅप्शनमध्ये लिहितात की, “संविधान कोणी बनवलं माहितीय का? नसेल तर हा व्हिडीओ पाहा.”

मूळ पोस्ट – फेसबुक | आर्काइव्ह

तथ्य पडताळणी

रिव्हर्स इमेज सर्च केल्यावर कळाले की, व्हायरल क्लिपमधील विधान राहुल गांधींनी बिहारमधील मुंगेर शहरात ‘मतदार हक्क यात्रेत’ केलेल्या भाषणात केले होते. 

राहुल गांधी यांच्या अधिकृत युट्यूब चॅनलवर 21 ऑगस्ट रोजी या संपूर्ण भाषणाचे थेट प्रेक्षेपण करण्यात आले होते. या भाषणाची संपूर्ण कॉपी आणि व्हिडिओ काँग्रेसच्या अधिकृत वेबसाईटवर उपलब्ध आहे.

संपूर्ण भाषण ऐकल्यावर कळते राहुल गांधींनी संविधाननिर्मितीसंदर्भात डॉ. आंबेडकर आणि महात्मा गांधी या दोघांचाही उल्लेख केला होता. 

वरील भाषणाच्या 20 मिनिटापासून राहुल गांधी म्हणतात, “संविधान किसने बनाया? अंबेडकर जी ने अपना पूरा जीवन संविधान बनाने में लगा दिया। गांधी जी ने अपना जीवन बलिदान करके संविधान बनाया।”

खालील तुलनात्मक व्हिडिओ पाहिल्यावर लक्षात येईल की, मूळ व्हिडिओतील डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा उल्लेख हटवून अर्धवट क्लिप चुकीच्या दाव्यासह शेअर केली जात आहे.

निष्कर्ष

यावरुन सिद्ध होते की, राहुल गांधी यांनी संविधान तयार करण्यासाठी फक्त महात्मा गांधींना श्रेय दिले नाही. त्यांनी मूळ भाषणात संविधाननिर्मितीबाबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचेही नाव घेतले होते. परंतु, डॉ. आंबेडकरांच्या नावाचा उल्लेख हटवून अर्धवट व्हिडिओ शेअर करून चुकीची माहिती पसरविली जात आहे. 

(तुमच्याकडेदेखील काही संशयास्पद मेसेज, पोस्ट, फोटो, व्हिडिओ किंवा बातम्या असतील तर फॅक्ट चेक करून घेण्यासाठी त्या आमच्या व्हॉटसअॅप फॅक्टलाईन क्रमांकवर (9049053770)  पाठवा. लेटेस्ट फॅक्ट चेक वाचण्यासाठी फॅक्ट क्रेसेंडोला फेसबुक, इन्स्टाग्राम व ट्विटर येथे फॉलो करा.)