कोरोना लसीची विचारणा करणारा कॉल आल्यावर फोन हॅक होत नाही; भ्रामक दावा व्हायरल

एचएमपीव्हीचे भारतात काही रुग्ण आढळल्याने लोकांनाच्या मानात करोनानंतर आता या नव्या व्हायरसने चिंतेने घर केले आहे. या पार्श्वभूमीवर एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे. ज्यामध्ये दावा केला जात आहे की, “आरोग्य विभागाचा हवाला देत कोरोना लसीबाबत विचारणा करणारा कॉल आल्यावर 1 किंवा 2 नंबरचे बटण दाबू नका, अन्यथा आपला फोन हॅक होईल आणि आपल्या बँक खात्या विषयची सगळी माहिती कॉल करणाऱ्यांकडे जाते.”

फॅक्ट क्रेसेंडोच्या वाचकांनी हा व्हिडिओ आमच्या व्हॉटसअॅप फॅक्टलाईन क्रमांकवर (9049053770) पाठवून फॅक्ट चेक करण्याची विनंती केली.

पडताळणीअंती कळाले की, व्हायरल दावा खोटा असून कॉलवर कोणतेही ऑप्शन दाबल्यावर फोन हॅक होत नाही.

काय आहे दावा ?

व्हायरल व्हिडिओमध्ये एक व्यक्ती सांगते की, “आरोग्य विभागाचे सर्वेक्षण म्हणून हॅकर आपल्याला कॉल करतील आणि कोरोना लस घेतली असेल तर 1 नाहीतर 2 नंबरचे बटण दाबा असे सांगेल. आपने या पैकी कोणतेही बटन दाबले तर आपला फोन हॅक होईल आणि आपल्या बँक खात्या विषयची सगळी माहिती त्यांच्याकडे जाईल. त्यामुळे अशे कॉल आल्यावर ते कट करा.”

युजर्स हा व्हिडिओ शेअर करताना कॅप्शनमध्ये लिहितात की, “High Alert जास्तीत जास्त (तत्काळ)शेयर करा.”

मूळ पोस्ट – फेसबुक | आर्काइव्ह

तथ्य पडताळणी

सर्वप्रथम अशी कोणते घटना घडली असती तर त्याविषयी बातम्या आली असतील. परंतु, माध्यामांमध्ये अशी कोणतीच बातमी आढळली नाही.

कीव्हर्ड सर्च केल्यावर कळाले की, यापूर्वी 2021 मध्येदेखील असाच एक मेसेज व्हायरल झाला होता. ज्यामध्ये लिहिले होते की, “912250041117 या क्रमांकावरुन आलेल्या कॉलमध्ये म्हटले जाते की, ‘लसीकरण केले गेले असल्यास 1 दाबा.’ आपण जर 1 नंबर दाबले तर तो फोन हॅक होतो.”

हा मेसेज व्हायरल झाल्यानंतर दिल्ली पोलिसांनी हा मेसेज खोटा असल्याचे स्पष्ट केले होते.

Rumour Alert!

A message is circulating on WhatsApp about a call from ‘912250041117’, which says answering calls from that number could result in the phone getting hacked.

📌 This is a #Hoax
📌 No such number exists.

Don't get panicked by such fake news.@LtGovDelhi @CPDelhi pic.twitter.com/qPZQsIGAnQ

— IFSO/CCU Delhi Police (@DCP_IFSO) May 20, 2021

कॉल आल्यावर फोन हॅक होतो का ?

पुणे सायबर पोलीस स्टेशनच्या पोलीस निरीक्षक मिनल पाटील यांनी सांगितले की, “व्हायरल दावा भ्रामक आहे. कॉल आल्यावर किंवा 1, 2 नंबरचे ऑप्शन दाबल्यावर फोन हॅक होत नाही किंवा बँक डिटेल कॉल करणाऱ्यांकडे जात नाही. ऑनलाइन फसवणूक करणारे गुन्हे कॉल किंवा मेसेज द्वारे आपल्याला अज्ञात लिंकवर क्लिक करायला आणि OTP शेअर करायला सांगतात. तसेच कॉल आल्यावर किंवा 1, 2 नंबरचे ऑप्शन दाबल्यावर फोन हॅक होतो, असा असा कोणताही मेसेज महाराष्ट्र पोलिसांनी जारी केलेला नाही.”

कोरोना लसीकरणासाठी सरकार कडून कॉल येतो का ?

कोरोना हेल्पलाईन नंबर 1075 वर विचारणा केल्यावर तेथील प्रवक्त्याने स्पष्ट केले की, “कोरोना लसीकरणाची विचारपूस करण्यासाठी सरकारकडून कॉल केले जात नाही.”

कोरोना लसीकरणाविषयी अधिकृत माहिती

आरोग्य मंत्रालय आणि कुटुंब कल्याणच्या https://www.cowin.gov.in/ या पोर्टलवर आपण लसीकरणासाठी नोंदणी करू शकतात. 

कोरोना आणि लसीकरणाविषयी अधिक महितीसाठी आपण सेतू ॲप किंवा 1075 या क्रमांकावर कॉल करू शकता.

मोबाइल हॅक होऊ नये म्हणून काय करावे?

1. कोणत्याही अनोळखी लिंकवर क्लिक करू नये.
2. स्वत:ची वैयक्तिक माहिती सोशल मीडियावर शेअर करू नये.
3. कोणतेही अ‍ॅप अधिकृत प्ले स्टोअरवरूनच डाउनलोड करावे.
4. ई-मेल, सोशल मीडिया अकाउंट आणि फोनवरील पासवर्ड दर महिन्याने बदलावे.
5. पासवर्ड आणि ओटीपी कोणासोबतही शेअर करू नये. 

तसेच आपण ऑनलाइन फसवणूक आणि गुन्हापासून वाचण्यासाठी फॅक्ट क्रेसेंडोच्या ‘माय फॅक्ट ट्री’ या वेबसाईटला भेट देऊन ‘मीडिया लिटरेसी’ अभियानात सहभागी होऊ शकतात.

निष्कर्ष

यावरुन सिद्ध होते की, व्हायरल व्हिडिओसोबत केलेला दावा खोटा आहे. पोलिसांनी स्पष्ट केले की, कॉलवर 1 किंवा 2 नंबरच ऑप्शन दाबल्यावर फोन हॅक होत नाही. तसेच कोरोना लसीकरणाची विचारपूस करण्यासाठी सरकारकडून कॉल केले जात नाही.

(तुमच्याकडेदेखील काही संशयास्पद मेसेज, पोस्ट, फोटो, व्हिडिओ किंवा बातम्या असतील तर फॅक्ट चेक करून घेण्यासाठी त्या आमच्या व्हॉटसअॅप फॅक्टलाईन क्रमांकवर (9049053770)  पाठवा. लेटेस्ट फॅक्ट चेक वाचण्यासाठी फॅक्ट क्रेसेंडोला फेसबुक, इन्स्टाग्राम व ट्विटर येथे फॉलो करा.)